مقایسه سامانه های رده بندی امریکایی و جهانی در توصیف وی‍زگی های خاکهای شالیزاری و تاثیر مدیریت سطح ایستابی بر عملکرد برج و جذب برخی از فلزات سنگین

چکیده یکی از دلایل اصلی ایجاد سامانه های طبقه بندی خاک، شناسایی تفاوت ویژگی های مهم خاک ها برای اهداف مدیریتی است. کشورهای مختلف، سامانه هایی را پذیرفته اند که با خاک های آن ها، هماهنگی و همخوانی بیشتری داشته اند. در این میان دو سامانه رده بندی خاک امریکایی (soil taxonomy) و طبقه بندی جهانی (world reference base; wrb)، در بین کشورهای مختلف از جمله ایران مورد استفاده قرار می گیرند. از طرفی مهم ترین چالش بخش کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک، تلاش در جهت مصرف آب با راندمان بالاتر می باشد. استفاده بهینه از آب (که قطعاً در گرو مدیریت مناسب آب می باشد) در کشوری چون ایران که از نظر اقلیمی دارای وضعیت خشک تا نیمه خشک است از اهمیت به خصوصی در گسترش و توسعه فعالیت های کشاورزی برخوردار است. هدف از این پژوهش، مقایسه کارایی دو سامانه رده بندی امریکایی و طبقه بندی جهانی در ارتباط با خاک های شالیزاری و جذب فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم، آهن و منگنز، در یک مطالعه صحرایی و همچنین تاًثیر میزان آب آبیاری در دوره رشد برنج واریته لنجان بر میزان عملکرد و برخی از ویژگی های رویشی این گیاه در یک مطالعه گلخانه ای بوده است. در دو واحد نقشه خاک، شش پروفیل (در هر کدام 3 پروفیل) حفر و تشریح گردید. در نهایت از هر منطقه، یک پروفیل شاهد انتخاب و مورد مطالعه آزمایشگاهی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سامانه رده بندی امریکایی توانایی لازم را جهت توصیف وضعیت خاک های آلوده به فلزات سنگین ندارد در صورتی که در طبقه بندی جهانی با تعریف پسوند «تاکسیک» این مشکل تا حدودی برطرف شده است. از طرف دیگر، بر اساس سامانه امریکایی، علی رغم وجود خاک ها در منطقه خشک اصفهان، رده همه ی خاک ها اینسپتی سول شده است. بنابراین، لزوم اصلاح تعریف رده اریدیسولز و نیز اضافه کردن تحت رده ی جدید اکوییدز برای اریدیسولزهایی که دارای مشکل زهکشی طبیعی و یا مصنوعی هستند پیشنهاد می شود. نتایج مدیریت های مختلف آبیاری نشان داد که با کاهش آب آبیاری به میزان 24 درصد و 55 درصد نسبت به حالت غرقاب، میزان عملکرد برنج، به ترتیب 30 و 41 درصد کاهش می یابد. بنابراین، با توجه به بحران کم آبی موجود در سطح کشور به ویژه مناطق خشک، بایستی مطالعات بیشتری در رابطه با توجیه پذیری اقتصادی کاشت برنج صورت بپذیرد. در این زمینه، بررسی نقش اضافه کردن مواد اصلاحی مانند زئولیت در حفظ رطوبت خاک و افزایش عملکرد برنج می تواند دیدگاه بهتری در اختیار قرار دهد. واژگان کلیدی : سامانه طبقه بندی جهانی، سامانه طبقه بندی امریکایی، خاک های شالیزار، فلزات سنگین، مدیریت